Κυριακή 21 Απριλίου 2013

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ




Το τρίτο μέρος του Τριωδίου είναι κάτι το αληθινά ασύλληπτο. Ο Κύριος έρχεται και πάλι να πάθει και να νικήσει. Ο Ιησούς είναι ο κύριος των γεγονότων που εκτυλίσσονται εμπρός του.Δεν τα υφίσταται από μοιραία ιστορική ανάγκη, ούτε αποτελεί θύμα των δυσμενών ιστορικών περιστάσεων, της κακίας των Γραμματέων και της προδοσίας του Ιούδα. Ο Κύριος τα γνωρίζει όλα από πριν,τα αποδέχεται εκουσίως και εκπληρώνει το προαιώνιο σχέδιο της Αγίας Τριάδας για την σωτηρία του κόσμου.

Τα γεγονότα διαδέχονται το ένα το άλλο σε μια κλίμακα ιερών συγκινήσεων. Η υμνολογία στο σύνολό της είναι υπέροχη.Είναι λεπτή,διακριτική,ρεαλιστική αλλά και βαθύτατα θεολογική. Γεμάτη συντριβή για την αμαρτωλότητά μας, αλλά και γεμάτη διάπυρη προσπάθεια να ζήσει ο πιστός το μεγάλο θαύμα του Σταυρού, του Θανάτου και της Ανάστασης του Κυρίου.Να ζήσει τις μεγάλες αποκαλύψεις που κρύβει η Μ. Εβδομάδα. Άλλωστε γι' αυτό ονομάστηκε μεγάλη. Μέσα απ' αυτήν πηγάζουν μεγάλα γεγονότα,ιερά,κοσμοϊστορικά. Προβάλλονται εμπρός μας τα πάθη του Κυρίου που αποτελούν το κέντρο της σωτηρίας και της λύτρωσης του ανθρώπου.

Ακολουθίες των Νυμφίων είναι οι απογευματινές ακολουθίες της Μ.Εβδομάδας. Λέγονται έτσι από το γνωστό τροπάριο που ψάλλεται << Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός....>>Κανονικά οι ακολουθίες είναι πρωινές, είναι η ακολουθία του Όρθρου.Επειδή όμως οι πιστοί εργάζονται και δεν μπορούν να τις παρακολουθήσουν το πρωί μεταφέρθηκαν στο απόγευμα της προηγούμενης μέρας.

ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ


Η Μ. Δευτέρα είναι μια γενική εισαγωγή στο πάθος του Κυρίου.Δυο γεγονότα θέτει εμπρός μας η Εκκλησία ,ένα θετικό κι ένα αρνητικό.Προβάλλει πρώτα τον ήρωα Ιωσήφ <πάγκαλο> που με την ανεξικακία του απέναντι στους αδερφούς του θεωρήθηκε σαν ο τύπος του Χριστού.Το δεύτερο είναι η άκαρπη συκιά την οποία ο Ιησούς την καταδίκασε σε ξηρασία και μαρασμό για την ακαρπία της.Συμβολίζει την τύχη του άκαρπου Ιουδαϊσμού , αλλά και τη μοίρα όλων που θα δειχθούν ανάξιοι της δωρεάς του Θεού και δε θα δεχτούν τη λύτρωση που με το σταυρικό θάνατο χάρισε ο Κύριος.


ΙΩΣΗΦ-ΠΑΓΚΑΛΟΣ,    ΞΗΡΑΜΕΝΗ - ΣΥΚΙΑ
Από τη σημερινή μέρα ξεκινούν τα άγια Πάθη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Τύπος του Κυρίου μας Ιησού είναι ο πάγκαλος Ιωσήφ που σήμερα επιτελούμε (α) την ανάμνησή του.
Ήταν ο μικρότερος γιός του Πατριάρχη Ιακώβ και ο πιο αγαπητός. Όμως φθονήθηκε από τα αδέλφια του και αρχικά τον έρριξαν σ' ένα βαθύ λάκκο και εξαπάτησαν το πατέρα τους χρησιμοποιώντας ένα ματωμένο ρούχο ότι δήθεν τον κατασπάραξε κάποιο θηρίο. Στη συνέχεια τον πούλησαν για τριάντα αργύρια σε εμπόρους, οι οποίοι τον ξαναπούλησαν στον αρχιμάργειρα του βασιλιά της Αιγύπτου, τον Πετεφρή. Ο Ιωσήφ ήταν πανέμορφος και τον ερωτεύθηκε η γυναίκα του Πετεφρή, που θέλησε να τον παρασύρει σε ανήθικη πράξη βιαίως. Μόλις εκείνη έπιασε τον Ιωσήφ, εκείνος άφησε στα χέρια της το χιτώνα του και έφυγε. Εκείνη από το θυμό της τον συκοφάντησε στο σύζυγό της, ότι δήθεν αυτός επιτέθηκε εναντίον της με ανήθικους σκοπούς. Ο Πετεφρής την πίστευσε και φυλάκισε τον Ιωσήφ. Κάποτε όμως ο Φαραώ, ο βασιλιάς της Αιγύπτου, είδε ένα παράξενο όνειρο και ζήτησε έναν εξηγητή.
Με το φωτισμό του Θεού, μόνο ο Ιωσήφ μπόρεσε να το εξηγήσει. Ότι θα έλθουν στη χώρα του επτά χρόνια ευφορίας και επτά ακαρπίας και πείνας. Ενθουσιάσθηκε ο Φαραώ από τη σοφία του και τον έκανε γενικό άρχοντα, σαν πρωθυπουργό. Ο Ιωσήφ διαχειρίσθηκε άριστα την εξουσία και φρόντισε στα δύσκολα χρόνια της πείνας όλο το λαό. Με αφορμή η διανομή του σιταριού, φανερώθηκαν τ' αδέλφια του που τον είχαν φθονήσει. Εκείνος δεν τους κράτησε κακία, αντίθετα τα προσκάλεσε μόνιμα στην Αίγυπτο μαζί με τους γονείς.
Αυτός λοιπόν αποτελεί προεικόνηση του Χριστού, διότι και Αυτός, αγαπητός γιός του Πατέρα, φθονήθηκε από τους ομοφύλους Του Ιουδαίους, πουλήθηκε από το μαθητή Του για τριάντα αργύρια και κλείσθηκε στο σκοτεινό λάκκο, τον τάφο.
Την ίδια μέρα (β) μνημονεύουμε και τη άκαρπο συκή, την οποία καταράσθηκε ο Κύριος και ξεράθηκε αμέσως. Συμβολίζει τόσο τη Συναγωγή των Εβραίων, η οποία δεν είχε πνευματικούς καρπούς, όσο και κάθε άνθρωπο που στερείται πνευματικών καρπών, αρετών.
Έδειξε ο Κύριος τη δύναμή Του στο άψυχο δένδρο και ποτέ πάνω σε άνθρωπο, για να δείξει ότι δεν έχει μόνο δύναμη να ευεργετεί, αλλά και να τιμωρεί.
Η υμνογραφία αναφέρεται σήμερα στα δύο παραπάνω θέματα, αλλά και επί πλέον στο θέμα της πορείας του Κυρίου προς το Πάθος. Από το τροπάριο: <<Ιδού ο Νυμφίος έρχεται...>> οι ακολουθίες της Μ. Δευτέρας έως Τετάρτης λέγονται και <<Ακολουθίες του Νυμφίου>>.


ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ


Η Μ.Τρίτη είναι αφιερωμένη κυρίως στη γνωστή παραβολή των 10 παρθένων,που με την συγκλονιστική περιπέτειά τους γεμίζουν την υμνολογία της Μ.Τρίτης.Η παραβολή και τα τροπάρια είναι ένα αφυπνιστικό σάλπισμα για την παρουσία του Χριστού που έρχεται απροσδόκητα <<εν τω μέσω της νυχτός>>.Επίσης θυμόμαστε και την παραβολή των ταλάντων, της αξιοποίησης των χαρισμάτων που ο καθένας μας έχει.

Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΔΕΚΑ ΠΑΡΘΕΝΩΝ
Την παραβολή των δέκα Παρθένων διασώζει ο ευαγγελιστής Ματθαίος στο 25ο κεφάλαιο του Ευαγγελίου του. Με την ευκαιρία μιας καταπληκτικής εσχατολογικής ομιλίας Του ο Κύριος είπε και την εξής παραβολή: Η Βασιλεία των ουρανών μοιάζει με δέκα παρθένες οι οποίες αφού πήραν μαζί τους τα λυχνάρια τους πήγαν να υποδεχθούν τον νυμφίο. Πέντε από αυτές ήταν σώφρονες και φρόντισαν να έχουν μαζί τους απόθεμα λαδιού για τα λυχνάρια τους, ενώ οι άλλες πέντε ήταν ανόητες και δεν φρόντισαν να έχουν μαζί τους το αναγκαίο απόθεμα λαδιού. Επειδή δε αργούσε ο νυμφίος και η νύχτα προχωρούσε έπεσαν να κοιμηθούν. Τα μεσάνυχτα ακούστηκε μια γοερή κραυγή η οποία ανήγγειλε τον ερχομό του νυμφίου. Οι παρθένες σηκώθηκαν για να προαπαντήσουν τον νυμφίο. Οι μεν σώφρονες παρθένες που είχαν απόθεμα λαδιού άναψαν τα λυχνάρια τους, οι δε μωρές ζητούσαν απεγνωσμένα από τις σώφρονες να τους δώσουν λίγο λάδι. Εκείνες τους απάντησαν πως μόλις αρκεί για τα δικά τους τα λυχνάρια και καλά θα κάνουν να πάνε να αγοράσουν. Οι ανόητες παρθένες έτρεξαν να αγοράσουν λάδι, αλλά εν τω μεταξύ ο νυμφίος έφθασε και μπήκε στο χώρο του γάμου με τις πέντε φρόνιμες και έκλεισε την πόρτα. Οι ανόητες παρθένες έφθασαν μετά και άρχισαν να φωνάζουν Κύριε, Κύριε άνοιξέ μας. Αυτός τους απάντησε αλήθεια σας λέγω πως δεν σας γνωρίζω και έμειναν τελικά έξω του νυμφώνος. Κλείνει την παραστατική αυτή παραβολή του ο Κύριος με την εξής σωτήρια προτροπή: «Γρηγορείτε ουν, ότι ουκ οίδατε την ημέραν ουδε την ώραν εν η ο Υιός του ανθρώπου έρχεται» (Ματθ.κε΄13 ) και «γρηγορείτε ουν΄ ουκ οίδατε γαρ πότε ο κύριος της οικίας έρχεται, οψέ ή μεσονυκτίου ή αλεκτροφωνίας ή πρωί΄ μη ελθών εξαίφνης εύρη υμάς καδεύδοντας»(Μάρκ.13:35).

Η παραβολή αυτή έχει ως σκοπό να θυμίσει στους πιστούς πως η Δευτέρα και ένδοξη Παρουσία του Κυρίου θα γίνει ξαφνικά, θα έρθει «ως κλέπτης εν νυκτί» (Α΄Θεσ.5:2). Γι' αυτό θα πρέπει οι πιστοί να είναι πάντοτε, ανά πάσα στιγμή έτοιμοι, για την υποδοχή Του, διαφορετικά θα μείνουν έξω από τη βασιλεία του Θεού και θα χαθούν. Έτσι οι θείοι Πατέρες έκριναν σκόπιμο να αφιερώσουν μια ημέρα της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος στην ανάμνηση της εσχατολογικής αυτής παραβολής των δέκα παρθένων. Το κατανυκτικό κλίμα αυτών των αγίων ημερών είναι η καλλίτερη στιγμή για να υπενθυμίσει η αγία μας Εκκλησία στους πιστούς το φοβερό και απρόοπτο της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου. Επίσης η εγρήγορση είναι συνυφασμένη με το Πάθος του Θεανθρώπου. Ο Ίδιος ο Κύριος κατά τη δραματική νύκτα της συλλήψεως Του στον κήπο της Γεθσημανή τόνιζε στους μαθητές του «Γρηγορείτε και προσεύχεσθε» (Μάρκ.14:38)!

Μέσα στην κατανυκτική ατμόσφαιρα της Μεγάλης Εβδομάδος η μνεία της Δευτέρας Παρουσίας και η ανάγκη της συνεχούς ετοιμασίας για την τρομερή εκείνη ημέρα, είναι επιτακτική. Ο επίγειος βίος μας είναι καθοριστικός για τον επέκεινα της ζωής αυτής προορισμού μας. Οι φρόνιμες παρθένες φρόντισαν να είναι έτοιμες για την υποδοχή του Νυμφίου, σε αντίθεση με τις μωρές και νωθρές παρθένες, οι οποίες είχαν διασπάσει την προσοχή τους σε άλλες δευτερευούσης σημασίας έννοιες και δεν φρόντισαν να έχουν τα απαραίτητα εφόδια για την υποδοχή του Νυμφίου και να εξασφαλίσουν την είσοδό τους στη λαμπρή γαμήλια ευφροσύνη.

Οι παρθένες είναι οι ψυχές μας και η προμήθεια λαδιού για το λυχνάρι είναι ο επίγειος συνεχής αγώνας για να κάνουμε το θέλημα του Θεού, να κάνουμε έργα ευποιίας, να παραμερίζουμε από την ύπαρξή μας συνεχώς όλα εκείνα τα στοιχεία που είναι παρείσακτα στη φύση μας και αντιστρατεύονται την πνευματική μας πρόοδο και τελείωση. Το λυχνάρι είναι η παρρησία μας μπροστά στο Θεό. Οι φρόνιμες παρθένες συμβολίζουν τις αγαθής προαίρεσης ψυχές, οι οποίες ζουν αδιάκοπα την λαχτάρα της ένωσής τους με το Νυμφίο της Εκκλησίας, τον σωτήρα Χριστό. Γι' αυτό αγωνίζονται αέναα να αποκτούν αρετές και πνευματική προκοπή και να περιθωριοποιούν όλα εκείνα τα στοιχεία, τα οποία αντιστρατεύονται την ένωσή τους με το Θεό. Οι μωρές παρθένες συμβολίζουν τις ράθυμες, αδιάφορες και εν πολλοίς εχθρικά προς το Χριστό διατελούσες ψυχές. Είναι εκείνες οι ψυχές οι οποίες απορροφημένες από την υλιστική ευδαιμονία, αδιαφορούν για την πνευματική πρόοδο και την εν Χριστώ σωτηρία.




ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ




Η Μ.Τετάρτη είναι αφιερωμένη σε δυο γεγονότα.Στην προδοσία του Ιούδα, ο οποίος συμφώνησε με τους Αρχιερείς να παραδώσει τον Ιησού για 30 αργύρια. Ο μαθητής γίνεται προδότης. ο ελεύθερος γίνεται δούλος, ο μακάριος γίνεται ανάξιος και παράδειγμα προς αποφυγή.

Το άλλο γεγονός είναι ελπιδοφόρο και ενθαρρυντικό. Πρόκειται για την αμαρτωλή γυναίκα που άλειψε με μύρα τον Κύριο. Μ' αυτή της την πράξη η αμαρτωλή λυτρώνεται και η ψυχή της καθαρίζεται από την αμαρτία. Οι υμνογράφοι δείχνουν θαυμασμό για τη μετάνοια της γυναίκας και αποτροπιασμό για την πράξη του προδότη μαθητή.




ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ




Η Μ.Πέμπτη ζωντανεύει 4 μεγάλα γεγονότα:

α. Το νίψιμο των ποδιών των μαθητών από τον Ιησού τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου.

β. Το Μυστικό Δείπνο και την παράδοση του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας .

γ. Την προσευχή του Κυρίου στον κήπο της Γεθσημανής

δ. Στην εκτέλεση της προδοσίας.




ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ



Η Μ.Παρασκευή είναι η μέρα του πάθους, της θυσίας του εξευτελισμού και της απόλυτης ταπείνωσης του Κυρίου.Οι πιστοί ακολουθούν στα ίχνη της πορείας του Θεανθρώπου προς τον αιματοβαμμένο Γολγοθά. Προσπαθούν να συλλάβουν, να αισθανθούν και προπάντων να βιώσουν την κάθε του κίνηση




ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ




Ο Κύριος βρίσκεται στον τάφο, όχι για να παραδοθεί στην αφάνεια και στη φθορά του θανάτου, αλλά για να συντρίψει <<ως ζων νεκρός>> τη δύναμη του θανάτου << θανάτω θάνατον πατήσας>>. Το Μ.Σάββατο δεν είναι μέρα λύπης. Είναι προανάκρουσμα ελπίδας και νίκης. Είναι προάγγελος της Ανάστασης του Κυρίου, αλλά και της δικής μας ανάστασης. Γι' αυτό την ημέρα αυτή ακούγονται τα προφητικά λόγια :<<Ανάστα ο Θεός, κρίνον την γην ότι σύ κατακληρονομήσεις εν πάσι τοις έθνεσι>> 

ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

Η Κυριακή του Πάσχα η πιο μεγάλη μέρα της Ορθοδοξίας.Γιατί η Ανάσταση του Κυρίου δεν είναι μόνο το θαύμα των θαυμάτων, αλλά και η επισφράγιση της νίκης του Κυρίου κατά του διαβόλου και του θανάτου.
 Με τη συντριβή των δυνάμεων του σκότους και την κατάργηση του θανάτου, η Ανάσταση του Κυρίου γίνεται η αρχή μιας καινούριας ζωής για όλους τους ανθρώπους. Είναι συγχρόνως και η βεβαίωση για τη δική μας ανάσταση και νίκη. Η Ανάσταση του Χριστού είναι και δική μας ανάσταση και νίκη. Εδώ ακριβώς βρίσκεται όλη η ουσία του Χριστιανισμού, η βάση της σωτηρίας μας και η μεγάλη μας αισιοδοξία για την τελική νίκη. Ο Κύριος νίκησε τον θάνατο και τον Άδη όχι μόνο σαν Θεός,αλλά σαν Θεάνθρωπος. Νίκησε και η δική μας φύση, η ανθρώπινη, την οποία έλαβε από την Παρθένο Μαρία. Γι'αυτό και η καινούρια, η λυτρωμένη ζωή του καθενός μας πηγάζει από την Ανάσταση του Κυρίου.Όπως κατά τη Σταύρωση συνεσταυρώθηκε ο παλιός άνθρωπος της φθοράς και της αμαρτίας,έτσι και και κατά την Ανάσταση συνενανέστημεν όλοι. Ο θάνατος έχασε τη δύναμή του, τον καταπατεί όχι μόνο ο Χριστός, αλλά και κάθε πιστός που είναι μυστηριακά συνδεδεμένος μαζί του.
 Για τον Ορθόδοξο κάθε Κυριακή είναι Πάσχα. είναι η Ανάσταση, είναι η ημέρα του Κυρίου, ημέρα της ελευθερία μας. Η νίκη της Ανάστασης είναι που φωτίζει και το Σταυρό του Κυρίου.Αυτή δίνει νόημα και περιεχόμενο στη θυσία και στο θάνατο του Κυρίου. Χωρίς την Ανάσταση ο Χριστός δεν είναι παρά ένας ρομαντικός μάρτυρας που πέθανε υπερασπιζόμενος τις ιδέες του,όπως συμβαίνει και με τόσους άλλους.